با تغییرات اخیر در قوانین معاملات املاک در ایران، از تاریخ 3 تیر 1403، اسناد ملکی جدید (که اغلب به رنگ سبز هستند) باید به‌صورت رسمی معامله شوند. این تغییرات با هدف افزایش شفافیت و کاهش اختلافات حقوقی در معاملات املاک اعمال شده است. در این مقاله، روش‌های انجام معاملات رسمی املاک و معرفی قراردادهای متحدالشکل جدید توضیح داده می‌شود.

روش‌های انجام معاملات رسمی املاک

طبق قوانین جدید، معاملات املاک باید به یکی از روش‌های زیر انجام شود:

تنظیم سند قطعی در دفتر اسناد رسمی

طرفین می‌توانند مستقیماً به دفتر اسناد رسمی مراجعه کرده و سند قطعی انتقال ملک را تنظیم کنند. این روش ساده‌ترین راه برای انتقال رسمی مالکیت است.

تنظیم قرارداد در دفتر اسناد رسمی 

در این روش، طرفین به دفتر اسناد رسمی مراجعه می‌کنند و قرارداد اولیه‌ای مشابه آنچه قبلاً در بنگاه‌های املاک نوشته می‌شد (با شرط و شروط مورد توافق) تنظیم می‌کنند. سپس در تاریخ مشخصی، سند قطعی انتقال ملک ثبت می‌شود.

پیش‌نویس قرارداد در بنگاه‌های املاک 

بنگاه‌های املاک می‌توانند در سامانه کاتب پیش‌نویسی برای معامله تنظیم کنند. اما توجه داشته باشید:

- این پیش‌نویس هیچ اثر قانونی برای انتقال مالکیت ندارد؛

- طرفین باید ظرف 5 روز به دفتر اسناد رسمی مراجعه کنند تا قرارداد به‌صورت رسمی ثبت شود؛

- در صورت عدم مراجعه در مهلت مقرر، پیش‌نویس به‌صورت خودکار حذف می‌شود؛

- امکان الزام قانونی طرفین به حضور در دفتر اسناد رسمی وجود ندارد.

قراردادهای متحدالشکل

علاوه بر روش‌های فوق، معاونت حقوقی قوه قضائیه ابتکار جدیدی را معرفی کرده است که به‌زودی اجرایی خواهد شد. این ابتکار شامل قراردادهای متحدالشکل است که برای معاملات املاک طراحی شده‌اند. ویژگی‌های این قراردادها عبارتند از:

- اعتبار حقوقی: برخلاف پیش‌نویس‌های سامانۀ کاتب، این قراردادها از نظر قانونی معتبر هستند و میان طرفین اثر حقوقی دارند.

- ثبات محتوا: امکان تغییر، کاهش یا افزایش شرط و شروط در این قراردادها وجود ندارد. این ویژگی باعث می‌شود که قراردادها استاندارد و قابل اعتماد باشند.

- دسترسی آسان: بنگاه‌های املاکی که به سامانه ثبت معاملات املاک متصل هستند، می‌توانند از این قراردادها (شامل 14 نمونه پرکاربرد) برای مشتریان خود استفاده کنند.

چرا قراردادهای متحدالشکل مهم هستند؟

این قراردادها با هدف کاهش ابهامات و اختلافات در معاملات املاک طراحی شده‌اند. با استفاده از قالب‌های استاندارد، ریسک‌های ناشی از تنظیم قراردادهای غیرحرفه‌ای یا ناقص کاهش می‌یابد. همچنین، این قراردادها به طرفین اطمینان می‌دهند که معامله آن‌ها از نظر قانونی معتبر و قابل پیگیری است.

نتیجه‌گیری

قوانین جدید معاملات املاک با هدف افزایش امنیت حقوقی و کاهش دعاوی مرتبط با املاک وضع شده‌اند. از 3 تیر 1403، معاملات املاک در ایران با اسناد جدید (اغلب سبز) باید به‌صورت رسمی انجام شود. روش‌ها شامل تنظیم سند قطعی یا قرارداد در دفتر اسناد رسمی و پیش‌نویس غیرحقوقی در بنگاه‌های املاک است که باید ظرف 5 روز رسمی شود. قراردادهای متحدالشکل جدید، معتبر و استاندارد بوده و از طریق بنگاه‌های متصل به سامانه ثبت معاملات قابل استفاده‌اند. این قراردادها با کاهش ابهامات، امنیت حقوقی معاملات را افزایش می‌دهند. مشاوره با وکیل، بررسی اسناد و رعایت مهلت‌های قانونی ضروری است. این قوانین برای شفافیت و کاهش دعاوی ملکی طراحی شده‌اند.