توافق نامه عدم افشاء (NDA) چیست؟
توافق‌نامه‌های عدم افشاء یا به اختصار NDA، قرارداد‌هایی با الزام قانونی هستند که یک رابطه محرمانه میان شخصی که دارای اطلاعات حساس است و شخصی که به آن اطلاعات دسترسی پیدا می‌کند، ایجاد می‌نمایند. منظور از رابطه محرمانه آن است که یکی یا هر دو طرف موظف به عدم افشای اطلاعات مشخص شده هستند. این نوع توافق‌نامه‌ها که با عنوان توافق‌نامه محرمانگی نیز شناخته می‌شوند، معمولاً در آغاز روابط تجاری، همکاری‌های شغلی یا مبادلات مالی بزرگ مورد استفاده قرار می‌گیرند.
در حالی که سایر قرارداد‌های تجاری مانند قرارداد‌های خدمات یا فروش بر شرایط و ضوابط خدمات یا تراکنش‌ها تمرکز دارند، هدف اصلی یک NDA حفظ حریم اطلاعاتی اشخاص یا سازمان‌ها است.
راهنمای مطالعه
- اهداف اصلی توافق‌نامه عدم افشاء
- سه کارکرد اساسی یک توافق‌نامه عدم افشاء
- چه زمانی به قرارداد عدم افشا (NDA) نیاز است؟
- انواع قرارداد عدم افشا NDA
- اجزای اصلی قرارداد عدم افشا
- محدودیت‌های توافق‌نامه‌های عدم افشا
- تعریف اطلاعات محرمانه
- تعهدات محرمانگی قرارداد
- استثنائات محرمانگی
- افشا براساس الزامات قانونی
- اطلاع‌رسانی از افشا یا فقدان
- بازگشت یا امحا
- مالکیت اطلاعات
- نسخه‌برداری
اهداف اصلی توافق‌نامه عدم افشاء
1. محرمانگی: تضمین عدم افشای اطلاعات حساس.
2. حفاظت: محافظت از دارایی‌های فکری، اسرار تجاری، فهرست مشتریان، و سایر اطلاعات با ارزش در برابر رقبا یا اشخاص ثالث.
اطلاعاتی که تحت پوشش این نوع قرارداد قرار می‌گیرند می‌توانند شامل داده‌های فنی، مشخصات محصولات، فرآیند‌های تولیدی (اسرار تجاری)، و فهرست مشتریان باشند. این توافق‌نامه چهارچوب قانونی لازم را برای محافظت از ایده‌ها و اطلاعات، و جلوگیری از سرقت یا افشای آن‌ها فراهم می‌کند. در صورت نقض مفاد NDA، طرف مقابل ممکن است به دلیل نقض قرارداد تحت پیگرد قانونی قرار گیرد.
سه کارکرد اساسی یک توافق‌نامه عدم افشاء
1. شناسایی اطلاعات محرمانه: با تعیین مرز میان اطلاعات قابل افشاء و اطلاعات محرمانه، توافق‌نامه‌ها طبقه‌بندی مشخصی برای اطلاعات ایجاد می‌کنند تا طرفین بتوانند در چهارچوب‌های تعیین‌شده همکاری نمایند.
2. حفاظت از اطلاعات حساس: امضای یک NDA موجب تعهد قانونی طرفین به حفظ محرمانگی می‌شود و هرگونه افشاء به منزله نقض قرارداد خواهد بود.
3. حفاظت از حقوق ثبت اختراع: از آن‌جا که افشای عمومی اختراعات در حال ثبت ممکن است منجر به از دست رفتن حقوق ثبت اختراع گردد، NDA می‌تواند از مخترع در مرحله توسعه محصول یا مفهوم جدید محافظت نماید.
چه زمانی به قرارداد عدم افشا (NDA) نیاز است؟
محصولات: زمانی که یک فرد یا سازمان وارد فرآیند فروش یا اعطای مجوز برای یک محصول یا فناوری می‌شود، ممکن است به NDA نیاز باشد تا اطمینان حاصل شود که تمامی اطلاعاتی که افشا می‌گردد، اعم از داده‌های فنی، مالی یا سایر اطلاعات اختصاصی، قابل به اشتراک‌گذاری با اشخاص ثالث نباشد.
کارمندان: به دلیل دسترسی آن‌ها به اطلاعات محرمانه و اختصاصی، ممکن است نیاز باشد از طریق NDA اطمینان حاصل شود که کارکنان اجازه ندارند اطلاعات حساس سازمان را چه در طول مدت اشتغال و چه پس از آن فاش کنند.
سرمایه‌گذاران: در طول مذاکرات با یک سرمایه‌گذار، ممکن است لازم باشد از اطلاعاتی که در جریان این گفتگو‌ها رد و بدل می‌شود، محافظت شود.
ادغام و تملک (M&A): هنگام فروش یک کسب‌وکار، اطلاعات حساس مالی و عملیاتی نه تنها با خریدار بالقوه بلکه با واسطه‌هایی نظیر بانک‌ها، کارگزاران و ارزیاب‌ها نیز ممکن است به اشتراک گذاشته شود. یک NDA تضمین می‌کند که این اطلاعات محفوظ باقی بماند.
سایر موارد: استفاده از NDA هنگام ارائه اطلاعات به فروشندگان یا در جریان بررسی‌های اولیه برای مشارکت‌های تجاری (Joint Ventures) نیز رایج است.
به‌طور کلی، قرارداد‌های عدم افشا به دو دسته اصلی تقسیم می‌شوند: یک‌طرفه و دوطرفه.
در NDA یک‌طرفه، تنها یک طرف متعهد می‌شود که اطلاعات محرمانه را افشا نکند.
در NDA دوطرفه، هر دو طرف توافق می‌کنند که هیچ‌گونه اطلاعات محرمانه‌ای را افشا نکنند.
در سایر جنبه‌ها، این دو نوع توافق‌نامه محرمانگی تفاوتی با یکدیگر ندارند، به‌ویژه از نظر ضمانت اجرا و پیامد‌های نقض تعهد.
نمونه‌ای از NDA یک‌طرفه، قرارداد استخدامی است. زمانی که یک کارمند استخدام می‌شود، یک NDA یک‌طرفه را امضا می‌کند که بر اساس آن متعهد می‌شود اطلاعاتی که در محل کار به‌دست آورده را افشا نکند. در مقابل، اگر دو شرکت در حال ادغام یا خرید یکدیگر باشند، یک NDA دوطرفه اطمینان حاصل می‌کند که هیچ‌یک از طرفین حاضر در فرآیند، اطلاعات محرمانه را فاش نکنند.
تمامی NDAها باید حاوی عناصر مشخصی باشند:
شناسایی طرفین: که با عنوان «طرفین قرارداد» نیز شناخته می‌شود؛ هدف از این بخش، معرفی افراد یا نهاد‌هایی است که در توافق‌نامه عدم افشا دخیل هستند.
تعاریف: این بخش از قرارداد، انواع مختلف اطلاعاتی که مشمول این توافق‌نامه می‌شوند را مشخص کرده و قواعد مربوط به نحوه برخورد با آن‌ها را تعیین می‌کند. این قسمت به پرسش "چه اطلاعاتی محرمانه محسوب می‌شوند؟ " پاسخ می‌دهد.
تعهدات:
در صورتی که اطلاعات محرمانه افشا شود، چه اتفاقی می‌افتد؟
توافق‌نامه عدم افشا (NDA) نه‌تنها رفتار مشخصی را که از هر یک از امضاکنندگان انتظار می‌رود تعیین می‌کند، بلکه پیامد‌های نقض این توافق را نیز تبیین می‌نماید.
دامنه:
تعیین دقیق دامنه، موجب قابلیت اجرایی بودن یک NDA می‌شود. استفاده از اصطلاحات کلی مانند «اطلاعات اختصاصی» معمولاً به اندازه کافی شفاف نیست و در مراجع قانونی قابل استناد نخواهد بود. دامنه باید مشخص کند که این توافق‌نامه شامل چه اطلاعات خاصی می‌شود.
چهارچوب زمانی:
در توافق‌نامه‌های عدم افشا باید به‌طور صریح مشخص شود که اطلاعات حساس تا چه مدت باید محرمانه باقی بمانند.
بازگرداندن اطلاعات:
پس از پایان همکاری یا رابطه تجاری میان طرفین، ممکن است NDA ایجاب کند که دریافت‌کننده اطلاعات تأیید کند که اطلاعات حساس بازگردانده یا نابود شده‌اند.
استثنائات:
این بخش شامل اطلاعاتی است که نیازی به حفظ محرمانگی آن‌ها نیست؛ مانند اطلاعات عمومی، جزئیاتی که پیشتر افشا شده‌اند، یا اطلاعاتی که فرد پیش از ورود به رابطه تجاری یا مالی با شرکت یا مؤسسه در اختیار داشته است.
راهکار‌های جبران خسارت:
در صورت نقض توافق‌نامه محرمانگی، چه اقداماتی قابل اتخاذ است؟ راهکار‌های مختلفی ممکن است در نظر گرفته شود؛ از جمله صدور دستور موقت (حکم منع)، پرداخت خسارت، و پیگرد‌های قانونی مرتبط با نقض وظیفه‌امانت‌داری یا تخلف در زمینه حقوق مالکیت فکری نظیر کپی‌رایت، حق اختراع یا علائم تجاری.
محدودیت‌های توافق‌نامه‌های عدم افشا
تمامی اطلاعات توسط توافق‌نامه‌های عدم افشا محافظت نمی‌شوند. اطلاعات عمومی، از جمله اسناد ثبت‌شده دولتی مانند پرونده‌های SEC یا نشانی شرکت‌ها، مشمول این توافق‌نامه‌ها نیستند. همچنین، دادگاه‌ها ممکن است دامنه یک NDA را به شیوه‌ای تفسیر کنند که با انتظارات اولیه طرفین تفاوت داشته باشد. در صورتی که اطلاعات مشمول NDA از طریق مجرای دیگری، مانند رسیدگی قضایی یا احضاریه دادگاه افشا شود، دیگر مشمول مفاد این توافق‌نامه نخواهد بود.
در این توافق‌نامه، «اطلاعات محرمانه» به هرگونه اطلاعات فنی و غیر فنی اطلاق می‌شود که توسط یک طرف (که از این پس «طرف افشاکننده» نامیده می‌شود) به طرف دیگر (که از این پس «طرف دریافت‌کننده» نامیده می‌شود) ارائه می‌گردد. این اطلاعات می‌تواند شامل مواردی از قبیل:
الف) اختراعات ثبت‌شده و در حال ثبت.
ب) اسرار تجاری.
ج) اطلاعات محرمانه و مالکیتی، ایده‌ها، تکنیک‌ها، طرح‌ها، نقشه‌ها، آثار مکتوب، مدل‌های کسب‌وکار، نوآوری‌ها، دانش فنی، فرایند‌ها، ابزار‌ها، تجهیزات، الگوریتم‌ها، برنامه‌های نرم‌افزاری، کد منبع، فرمول‌ها، قرارداد‌ها و سایر اطلاعات مربوط به محصولات و خدمات جاری، آتی یا پیشنهادی طرفین از جمله اطلاعات مربوط به تحقیق و توسعه، طراحی، مهندسی، امور مالی، تدارکات، تولید، فهرست مشتریان یا بیماران، سرمایه‌گذاران، کارکنان، روابط قراردادی، پیش‌بینی‌های کسب‌وکار، فروش و برنامه‌های بازاریابی.
د) کلیه روابط تجاری افشاکننده یا فرصت‌های تجاری موجود.
ه) هرگونه اطلاعات دیگر که طرف دریافت‌کننده می‌داند یا منطقاً می‌داند که اطلاعات محرمانه طرف افشاکننده است، می‌باشد.
با رعایت بند 3 این توافق‌نامه، طرف دریافت‌کننده متعهد می‌شود که در مدت ....... حتی پس از خاتمه یا انقضای این توافق‌نامه طی مدت ............، کلیه اطلاعات محرمانه طرف افشاکننده را محرمانه نگه داشته و بدون اجازه کتبی وی به هیچ شخص ثالثی افشا نکند و این اطلاعات را صرفاً برای استفاده مجاز به کار گیرد. طرف دریافت‌کننده همچنین موظف است همان درجه از مراقبت را که برای محافظت از اطلاعات محرمانه خود به کار می‌برد درمورد اطلاعات محرمانه طرف افشاکننده نیز به‌کار گیرد. دسترسی به اطلاعات محرمانه باید محدود به کارکنان یا نمایندگانی باشد که نیاز به اطلاع دارند و تحت تعهدات محرمانگی مشابه این توافق‌نامه قرار دارند.
طرف دریافت‌کننده نسبت به بخشی از اطلاعات محرمانه مسئولیتی نخواهد داشت در صورتی‌که بتواند با مدارک معتبر اثبات کند که:
الف) در زمان افشا در مالکیت عمومی قرار داشته است.
ب) پس از افشا بدون قصور طرف دریافت‌کننده به مالکیت عمومی درآمده است.
ج) پیش از افشا در اختیار طرف دریافت‌کننده بوده و تحت هیچ تعهد محرمانگی نبوده است.
د) پس از افشا به‌طور قانونی و بدون تعهد محرمانگی دریافت شده است.
ه) توسط کارکنان یا نمایندگانی که به اطلاعات محرمانه دسترسی نداشته‌اند، به‌طور مستقل توسعه یافته است.
در صورت الزام قانونی یا قضایی به افشای اطلاعات محرمانه، طرف دریافت‌کننده مجاز به افشا می‌باشد.
طرف دریافت‌کننده موظف است در صورت آگاهی از هرگونه افشا یا فقدان غیرمجاز اطلاعات محرمانه، بلافاصله مراتب را به طرف افشاکننده اطلاع دهد.
پس از خاتمه یا انقضای توافق‌نامه، یا بنا به درخواست کتبی هر یک از طرفین، طرف دریافت‌کننده موظف است کلیه اسناد و مواد ملموس حاوی اطلاعات محرمانه را بازگرداند یا منهدم نماید؛ به‌استثنای یک نسخه بایگانی که صرفاً جهت نظارت بر رعایت تعهدات یا به موجب الزام قانونی نگهداری خواهد شد و مشمول تعهدات محرمانگی بدون محدودیت زمانی خواهد بود.
کلیه اطلاعات محرمانه، دارایی انحصاری طرف افشاکننده باقی خواهد ماند. این توافق‌نامه هیچ‌گونه حقی از جمله مجوز یا حق مالکیت فکری از قبیل حق اختراع، علامت تجاری، یا حق مؤلف را به طرف دریافت‌کننده اعطا نمی‌کند. همچنین، طرف دریافت‌کننده مجاز به ساخت، استفاده یا فروش محصولات بر پایه اطلاعات محرمانه طرف افشاکننده نخواهد بود. این توافق‌نامه هیچ‌گونه تعهدی مبنی بر انعقاد توافقهای بعدی، صدور مجوز یا افشای اطلاعات خاص ایجاد نمی‌کند. همچنین هیچ‌گونه رابطه‌ای از قبیل استخدام، شراکت یا نمایندگی میان طرفین ایجاد نخواهد شد.
طرف دریافت‌کننده مجاز به تکثیر اطلاعات محرمانه تنها در صورت نیاز و با حفظ کلیه اصول محرمانگی نسخه اصلی خواهد بود، مگر آنکه طرف افشاکننده به‌صورت کتبی اجازه دیگری صادر کرده باشد.
مدت و خاتمه قرارداد
این قرارداد ………. سال پس از تاریخ ……….. خاتمه می‌یابد، مگر آنکه توسط هر یک از طرفین با ارائه اظهارنامه ظرف مدت .............. به طرف دیگر، زودتر فسخ گردد. تعهدات هر یک از طرفین تحت این قرارداد پس از خاتمه نیز باقی خواهد ماند و نسبت به وراث، جانشینان و انتقال‌گیرندگان آن طرف الزام‌آور خواهد بود، مگر آنکه تعهدات مربوط به اطلاعات محرمانه طرف دیگر طبق مفاد بند 3 این قرارداد خاتمه یابند.
عدم ارائه ضمانت‌نامه
طرف افشاءکننده اطلاعات محرمانه را به‌صورت «همان‌گونه که هست» در اختیار طرف دریافت‌کننده قرار می‌دهد و استفاده از آن به مسئولیت خود طرف دریافت‌کننده خواهد بود. طرف افشاءکننده هرگونه ضمانت‌نامه صریح، ضمنی یا قانونی از جمله، بدون محدودیت، ضمانت‌نامه ضمنی مالکیت، عدم نقض حقوق اشخاص ثالث، قابلیت فروش یا تناسب برای هدف خاص را صراحتاً رد می‌نماید.
جبران خسارت و اقدامات فوری
هر یک از طرفین تأیید می‌نماید که نقض این قرارداد ممکن است موجب بروز خسارات جبران‌ناپذیر برای طرف دیگر گردد و بدین‌وسیله می‌پذیرد که طرف متضرر مستحق دریافت دستور موقت و سایر راهکار‌های حقوقی از مراجع ذی‌صلاح خواهد بود.
قابلیت تفکیک و چشم‌پوشی
چنانچه هر یک از مفاد این قرارداد توسط مرجع ذی‌صلاح غیرقابل اجرا یا نامعتبر تشخیص داده شود، این امر تأثیری بر اعتبار و قابلیت اجرای سایر مفاد قرارداد نخواهد داشت و آن بند تا حد ممکن مطابق با اهداف اولیه و در چهارچوب قوانین قابل اجرا اصلاح و تفسیر خواهد شد. همچنین، چشم‌پوشی از هر بند در یک مورد خاص به منزله چشم‌پوشی از آن بند در موارد دیگر یا سایر مفاد نخواهد بود.
رعایت حقوق اشخاص ثالث
هیچ یک از طرفین مجاز به افشای اطلاعاتی نیست که ناقض حقوق مالکیت اشخاص ثالث باشد.
واگذاری قرارداد
هیچ یک از طرفین بدون کسب موافقت کتبی قبلی طرف مقابل، مجاز به واگذاری یا انتقال حقوق و تعهدات خود تحت این قرارداد نخواهد بود، و هرگونه واگذاری، واگذاری به پیمانکار فرعی، تفویض یا انتقال مغایر با این بند، باطل و بی‌اثر خواهد بود؛ مگر در مواردی که واگذاری به جانشین قانونی در نتیجه ادغام، تملک یا فروش کل یا بخش عمده دارایی‌ها صورت پذیرد. مفاد این قرارداد نسبت به انتقال‌گیرندگان الزام‌آور خواهد بود.
رعایت قوانین صادرات کشور مورد نظر
طرف دریافت‌کننده متعهد می‌گردد که هیچ‌گونه داده فنی کشور ..... که بر اساس این قرارداد کسب شده یا محصولاتی که از این داده‌ها استفاده می‌نمایند را به‌طور مستقیم یا غیرمستقیم، برخلاف قوانین یا مقررات صادراتی آن کشور، صادر ننماید.
نحوه ارسال اطلاعیه‌ها
تمامی اطلاعیه‌ها یا گزارش‌هایی که طبق این قرارداد مجاز یا مورد نیاز هستند، باید به‌صورت کتبی ارائه گردند و از طریق تحویل حضوری، ایمیل، فکس، یا پست سفارشی ارسال شوند و در صورت تحویل حضوری در لحظه تحویل، در صورت ارسال از طریق پست پنج روز پس از ارسال، و در صورت ارسال الکترونیکی با دریافت رسید، تحویل‌شده تلقی خواهند شد. اطلاعیه‌ها باید به آدرس‌های مندرج در پایان این قرارداد ارسال گردند، مگر آنکه هر یک از طرفین آدرس جدیدی را به‌صورت کتبی اعلام نماید.
حفاظت از حقوق مالکیت فکری
هر یک از طرفین موافقت می‌نمایند که نرم‌افزار و سایر دارایی‌های فکری آن‌ها حاوی اطلاعات محرمانه ارزشمندی هستند. بنابراین، هیچ یک از طرفین مجاز به اقتباس، تغییر، ترجمه، مهندسی معکوس، شبیه‌سازی، بازگشایی، اصلاح یا تفکیک نمونه اولیه، نرم‌افزار یا دارایی فکری که اطلاعات محرمانه طرف افشاءکننده را در خود دارد، نخواهند بود.
توافق نهایی
این قرارداد، توافق نهایی، کامل و انحصاری میان طرفین در خصوص موضوعات مورد اشاره بوده و جایگزین کلیه مذاکرات و توافقات قبلی میان آن‌ها می‌گردد. در خصوص چنین موضوعاتی، هیچ‌گونه اصلاح یا الحاقی به این قرارداد معتبر نخواهد بود، مگر آنکه به‌صورت کتبی تنظیم شده و به امضای طرفین رسیده باشد.
افشای قانونی اسرار تجاری
طرفین در موارد ذیل مسئولیت مدنی و کیفری نخواهند داشت:
1. وقتی که اطلاعات به‌صورت محرمانه به یک مقام دولتی (در سطح فدرال، ایالتی یا محلی) یا به یک وکیل در جهت، تهیه گزارش یا بررسی یک تخلف احتمالی ارائه شود.
2. وقتی که اطلاعات در یک پرونده قضایی یا شکایت رسمی مورد استناد قرار گرفته شده باشد و این اطلاعات به‌صورت محرمانه ثبت شده باشد.
استفاده مجاز از اطلاعات محرمانه و منع دور زدن
طرفی که اطلاعات محرمانه را دریافت می‌کند، فقط مجاز است از آن اطلاعات در راستای اهداف تعیین‌شده در توافق‌نامه استفاده کند. طرف گیرنده اطلاعات حق ندارد از این اطلاعات برای منافع شخصی یا دیگری استفاده کند یا مستقیماً یا غیرمستقیم با افرادی که توسط طرف دیگر معرفی شده‌اند (مثل تولیدکنندگان، خریداران یا فروشندگان احتمالی) ارتباط برقرار کند یا معامله‌ای انجام دهد، مگر اینکه مجوز کتبی از طرف افشاءکننده دریافت کرده باشد. هدف این بند جلوگیری از دور زدن طرف افشاءکننده در فرصت‌های تجاری است.
قانون حاکم
این توافق‌نامه بر اساس قوانین کشور ... تنظیم و تفسیر می‌شود، بدون در نظر گرفتن مقررات مربوط به تعارض قوانین آن کشور.
نسخه‌های چندگانه و امضای الکترونیکی
این توافق‌نامه می‌تواند در چند نسخه امضا شود که هر نسخه به‌تنهایی معتبر است، ولی همه آن‌ها با هم یک سند واحد را تشکیل می‌دهند. نسخه‌ها می‌توانند از طریق فکس، ایمیل ارسال شوند و در این صورت از نظر قانونی معتبر و قابل استناد خواهند بود.
نویسنده: cislo & Thomas
سایت اصلی منتشر کننده مقاله: cisloandthomas.com
این مقاله توسط پویان همتی ترجمه شده است.