شرط تنصیف دارایی در طلاق: سقوط حق زوجه با اثبات سوء معاشرت
در دعاوی طلاق از سوی زوج، یکی از مهمترین موضوعاتی که مطرح می‌شود، شرط تنصیف دارایی است. این شرط، که اغلب در سند ازدواج گنجانده می‌شود، به زوجه این حق را می‌دهد که در صورت طلاق، تا نیمی از دارایی‌هایی را که زوج پس از ازدواج کسب کرده است، مطالبه کند. با این‌حال، اعمال این شرط مطلق نبوده و در شرایط خاصی، این حق از زوجه سلب می‌شود. برای اینکه شرط تنصیف دارایی در دعوای طلاق از ناحیۀ زوج ساقط شود، لازم است دو شرط اساسی به اثبات برسد:
راهنمای مطالعه
نخستین و مهمترین شرط، اثبات سوء معاشرت زوجه است. سوء معاشرت می‌تواند طیف وسیعی از رفتارها را شامل شود که زندگی مشترک را مختل و زوج را ناچار به درخواست طلاق کرده است. این موارد می‌تواند شامل ترک منزل بدون اجازه، عدم تمکین خاص (نزدیکی)، عدم تمکین عام (عدم ایفای وظایف زناشویی و خانوادگی)، اعتیاد، سوء رفتار با زوج یا فرزندان و هرگونه عملی باشد که خلاف شئونات خانوادگی و اصول زندگی مشترک است.
نکتۀ حائز اهمیت این است که صرف ادعای سوء معاشرت کافی نیست و باید این سوء معاشرت به اثبات برسد. دادگاه با بررسی شواهد، مدارک، شهادت شهود و سایر قرائن و امارات، اقدام به احراز یا رد این ادعا می‌کند.
شرط دوم که مکمل شرط اول است، اثبات حسن عملکرد زوج است. به این معنا که زوج خود نیز باید در طول زندگی مشترک، به وظایف و تکالیف زناشویی و خانوادگی خود عمل کرده باشد و رفتاری شایسته و مطابق با عرف داشته باشد. اگر سوء معاشرت از هر دو طرف صورت گرفته باشد و زوج نیز خود در ایجاد مشکلات و سوء رفتار مقصر باشد، ممکن است دادگاه در اعمال شرط تنصیف دارایی تجدیدنظر کند یا حتی با وجود سوء معاشرت زوجه، حق تنصیف را برای او قائل شود. به عبارت دیگر، زوج باید ثابت کند که خود در ایجاد وضعیت طلاق، نقشی نداشته و تمامی تلاش خود را برای حفظ زندگی مشترک انجام داده است.
در صورتی‌که زوج بتواند سوء معاشرت زوجه را توأم با حسن عملکرد خود به اثبات برساند، حق تنصیف دارایی از زوجه ساقط خواهد شد و دادگاه حکم به عدم استحقاق زوجه برای اعمال این شرط خواهد داد. در غیر این‌صورت، یعنی اگر زوج نتواند سوء معاشرت زوجه را اثبات کند یا خود نیز در ایجاد شرایط طلاق مقصر شناخته شود، زوجه استحقاق اعمال این شرط را خواهد داشت و می‌تواند تا نیمی از دارایی‌های کسب‌شده توسط زوج پس از تاریخ عقد را مطالبه کند.
این موضوع اهمیت بسزایی در دعاوی طلاق دارد و زوجین باید از حقوق و تکالیف خود در این زمینه آگاه باشند. برای جلوگیری از تضییع حقوق، توصیه می‌شود در صورت مواجهه با چنین پرونده‌هایی، حتماً از مشاورۀ وکلای متخصص در امور خانواده بهره‌مند شوند.