در دنیای قانون تأمین اجتماعی، بازماندگان افراد بیمه‌شده در شرایطی خاص می‌توانند از مزایای مستمری فرد فوت‌شده بهره‌مند شوند. یکی از این شرایط، نیاز مالی و ناتوانی فرزندان متوفی به دلیل معلولیت یا عدم توانایی در اشتغال است. در این مقاله، به بررسی مفاد ماده 83 قانون تأمین اجتماعی و الزامات لازم برای درخواست بازگشت مستمری به فرزند معلول متوفی پرداخته می‌شود.

1. شرایط حقوقی و ساختار قانونی مستمری بازماندگان

طبق ماده 83 قانون تأمین اجتماعی، شرایط تقسیم مستمری میان بازماندگان متوفی به شرح زیر تعیین شده است:

همسر متوفی: پنجاه درصد از مستمری استحقاقی به وی تعلق می‌گیرد و در صورت وجود چند همسر دائم، مستمری به‌صورت مساوی بین آن‌ها تقسیم می‌شود.
فرزندان متوفی: هر فرزند 25 درصد از مستمری را دریافت می‌کند. در صورتی که فرزند والدین خود را از دست داده باشد، میزان مستمری به دو برابر افزایش می‌یابد.
والدین متوفی: هر یک از پدر و مادر متوفی بیست درصد از مستمری استحقاقی را دریافت می‌کنند.

این قانون به بازماندگان فرد فوت‌شده، امکان دسترسی به مزایای مالی و حمایتی را در چارچوب ضوابط مشخص می‌دهد و مانع از افزایش کل مستمری دریافتی بازماندگان فراتر از مستمری فرد متوفی می‌شود.

2. امکان دریافت مستمری برای فرزندان معلول

با توجه به قانون اخیرالذکر، فرزندان معلول فرد فوت‌شده که ناتوان از کار هستند، می‌توانند درخواست دریافت مجدد مستمری والد خود را به سازمان تأمین اجتماعی ارائه دهند. برای ثبت درخواست، شرایط زیر مورد نیاز است:

1. گواهی فوت متوفی: به‌منظور اثبات رابطه و وضعیت قانونی.
2. شناسنامه و کارت ملی فرزند: برای احراز هویت فرد متقاضی.
3. مدارک پزشکی معتبر معلولیت: شامل تأییدیه سازمان بهزیستی یا سایر مراکز معتبر برای اثبات معلولیت دائمی و ناتوانی از اشتغال.
4. درخواست کتبی یا فرم‌های سازمان تأمین اجتماعی: امکان ثبت درخواست به‌صورت غیرحضوری نیز فراهم شده است.
5. گواهی عدم توانایی کار: معمولاً از طریق کمیسیون پزشکی تأمین اجتماعی که وضعیت معلولیت و ناتوانی از کار فرزند را ارزیابی می‌کند.

3. مراحل ثبت درخواست مستمری به‌صورت آنلاین

به‌منظور کاهش مراجعات حضوری، سازمان تأمین اجتماعی خدمات خود را از طریق سامانه الکترونیکی (http://eservices.tamin.ir) ارائه می‌دهد. مراحل ثبت درخواست به شرح زیر است:

1- ورود به سایت و ثبت‌نام با کد ملی و شماره موبایل
2- ورود به سایت و انتخاب منو بالای صفحه
3- انتخاب گزینه‌ی مستمری بازماندگان
4- گزینه درخواست برقراری مستمری توسط بازماندگان
5- درنهایت وارد کردن کد ملی و مابقی اطلاعات متوفی و سپس ثبت درخواست. 

نتیجه نهایی در همین سایت و گزینه‌ی《استعلام وضعیت مستمری بگیران 》نمایش داده می شود.

پیگیری وضعیت درخواست از طریق این سامانه، به بازماندگان امکان می‌دهد تا بدون نیاز به حضور فیزیکی، به خدمات مختلف سازمان تأمین اجتماعی از جمله ثبت درخواست بازنشستگی، اطلاع از وضعیت مستمری و مدیریت امور اداری دسترسی داشته باشند.

جمع بندی

امکان دریافت مستمری برای فرزندان معلول بازمانده، یک اقدام حمایتی مهم در راستای عدالت اجتماعی است. ماده 83 قانون تأمین اجتماعی و سیستم غیرحضوری ارائه درخواست‌ها، سبب می‌شود که بازماندگان بتوانند به‌راحتی و بدون پیچیدگی‌های حقوقی، از این مزایا بهره‌مند شوند