اینکوترمز یا اصطلاحات تجاری بین‌المللی، مجموعه‌ای از اصطلاحات تجاری از پیش تعریف‌ شده است که توسط اتاق بازرگانی بین‌المللی، منتشر شده و به قوانین تجارت بین‌المللی مربوط می‌شود. این اصطلاحات به طور گسترده در معاملات تجاری بین‌المللی یا فرآیندهای تأمین کالا، استفاده می‌شوند و کاربرد آن‌ها توسط شوراهای تجاری، دادگاه‌ها و وکلای بین‌المللی توصیه شده است. اینکوترمز،  شامل اصطلاحات تجاری سه‌حرفی است که برای مشخص کردن مسوولیت‌ها، هزینه‌ها و ریسک‌های حمل‌ونقل بین‌المللی و تحویل کالا طراحی شده‌اند. این قواعد به قراردادهای فروش کمک می‌کنند تا تعهدات، هزینه‌ها و ریسک‌های مرتبط با تحویل کالا بین فروشنده و خریدار را به طور شفاف تعیین کنند.

با این حال، اینکوترمز به خودی خود:

• یک قرارداد فروش ایجاد نمی‌کند.

• قیمت کالا، ارز پرداختی یا شرایط اعتباری را تعیین نمی‌کند.

• قوانین حاکم بر قرارداد را مشخص نمی‌کند.

• و زمان انتقال مالکیت کالا را تعیین نمی‌کند.

• اینکوترمز توسط دولت‌ها،  مراجع قانونی و متخصصان تجارت بین‌المللی پذیرفته شده و برای تفسیر اصطلاحات رایج در تجارت بین‌المللی استفاده می‌شود. هدف آن کاهش یا حذف ابهامات ناشی از تفسیرهای متفاوت در کشورهای مختلف است. به همین دلیل، اینکوترمز به طور گسترده در قراردادهای فروش بین‌المللی گنجانده می‌شود. 

 

راهنمای مطالعه

 

اینکوترمز چه کاربردی دارد ؟ اینکوترمز شامل چه مواردی نمی‌شود ؟ یازده قاعده اینکوترمز 2020 اینکوترمز چه مواردی را پوشش نمی‌دهد؟ بهترین روش برای درج اینکوترمز در قرارداد دسته بندی اینکوترمز 2020 نکات مهم در استفاده از قاعده EXW انتقال ریسک در EXW تعهدات فروشنده و خریدار در قاعده EXW نتیجه‌گیری

 

اینکوترمز چه کاربردی دارد؟

اینکوترمز شامل 11 اصطلاح تجاری رایج (مانند CIF، DAP و ...) است که، در قراردادهای فروش کالا بین کسب‌وکارها استفاده می‌شود.

اینکوترمز موارد ذیل را مشخص می‌کند:

• تعهدات: مشخص می‌کند که، کدام وظایف بر عهده فروشنده و کدام بر عهده خریدار است، مانند اینکه چه کسی حمل‌ونقل، بیمه، اسناد حمل، و مجوزهای صادرات و واردات را انجام می‌دهد.

• ریسک: مشخص می‌کند که ریسک کالا در چه مرحله‌ای از فروشنده به خریدار منتقل می‌شود.

• هزینه‌ها: مشخص می‌کند که کدام طرف مسوول پرداخت هزینه‌هایی مانند حمل‌ونقل، بسته‌بندی، بارگیری، تخلیه، عوارض و بیمه است.

اینکوترمز شامل چه مواردی نمی‌شود؟

 با اینکه اینکوترمز نقش مهمی در تجارت بین‌المللی دارد، اما شامل موارد زیر نمی‌شود:

• انتقال مالکیت کالا (اینکوترمز تنها مسوولیت‌ها و ریسک‌ها را مشخص می‌کند، نه مالکیت قانونی).

• شرایط پرداخت، قیمت یا نحوه پرداخت.

• مسائل مربوط به کیفیت کالا یا مسوولیت‌های قانونی.

• قوانین حاکم بر قرارداد فروش.

یازده قاعده اینکوترمز 2020

اینکوترمز 2020 شامل 11 اصطلاح است که به دو دسته اصلی تقسیم می‌شوند:

1. قواعدی که برای همه روش‌های حمل‌ونقل کاربرد دارند:

• EXW

• FCA

• CPT

• CIP

• DAP

• DPU

• DDP

2. قواعدی که مخصوص حمل‌ونقل دریایی و آبراه‌های داخلی هستند:

• FAS

• FOB

• CFR

• CIF

 هر یک از این اصطلاحات، وظایف طرفین را در رابطه با حمل‌ونقل، انتقال ریسک و هزینه‌ها مشخص می‌کند. انتخاب اینکوترمز مناسب،  بستگی به عواملی مانند روش حمل‌ونقل، میزان مسوولیت‌ها و نحوه تقسیم هزینه‌ها بین فروشنده و خریدار دارد.

هزینه‌ها

 اینکوترمز مشخص می‌کند که کدام طرف (فروشنده یا خریدار) مسوول پرداخت هزینه‌های مختلف است، مانند:

• حمل‌ونقل،  بسته‌بندی،  بارگیری و تخلیه،  بازرسی و هزینه‌های امنیتی.

اینکوترمز چه مواردی را پوشش نمی‌دهد؟

 اینکوترمز به خودی خود، یک قرارداد فروش نیست و جایگزین آن نیز نمی‌شود. این قواعد برای هر نوع کالایی طراحی شده‌اند و می‌توانند هم برای فروش فله‌ای سنگ‌آهن و هم برای پنج کانتینر تجهیزات الکترونیکی یا ده پالت گل تازه حمل‌شده با هواپیما به کار روند.

• اینکوترمز شامل موارد زیر نمی‌شود:

• تعیین اینکه آیا اصلاً قراردادی برای فروش وجود دارد یاخیر.

• مشخصات دقیق کالاهای فروخته ‌شده.

• زمان، مکان، روش یا ارز پرداخت قیمت کالا.

• راهکارهای قانونی در صورت نقض قرارداد فروش.

• پیامدهای تأخیر یا سایر تخلفات در اجرای تعهدات قراردادی.

• تأثیر تحریم‌ها.

• اعمال تعرفه‌های گمرکی.

• ممنوعیت‌های صادراتی یا وارداتی.

• شرایط فورس ماژور (حوادث غیرمترقبه) یا سختی قرارداد.

• حقوق مالکیت معنوی.

• روش، محل یا قانون حاکم بر حل اختلافات در صورت نقض قرارداد.

مهم‌ترین نکته این است که اینکوترمز،  شامل انتقال مالکیت کالا نمی‌شود. یعنی این قواعد تعیین نمی‌کنند که مالکیت قانونی کالا در چه مرحله‌ای از فروشنده به خریدار منتقل می‌شود. برای این مسائل، طرفین باید شرایط لازم را در قرارداد فروش خود به‌ طور مشخص درج کنند. در غیراین صورت، ممکن است در صورت بروز اختلاف، مشکلات قانونی جدی ایجاد شود.

بهترین روش برای درج اینکوترمز در قرارداد

اگر طرفین بخواهند که قواعد اینکوترمز 2020 در قرارداد آن‌ها اعمال شود، بهترین و مطمئن‌ترین راه این است که،  این موضوع را به‌صورت شفاف در متن قرارداد ذکر کنند. برای این کار می‌توان از عباراتی مانند نمونه‌های زیراستفاده کرد:

• [نام قاعده اینکوترمز انتخاب‌شده] [نام بندر، مکان یا نقطه مشخص] Incoterms 2020

• CIF Shanghai Incoterms

• DAP شماره 123،  خیابان ABCشهر  Importland، Incoterms 202

• عدم ذکر سال (مثلاً نوشتن صرفاً  Incoterms بدون سال 2020) می‌تواند باعث مشکلاتی شود که حل آن‌ها دشوار است. چرا که طرفین، قاضی یا داور قرارداد باید بتوانند مشخص کنند که کدام نسخه از اینکوترمز بر قرارداد حاکم است.

اهمیت مکان مشخص‌شده در کنار قاعده اینکوترمز انتخابی:

• در همه قواعد اینکوترمز به‌جز گروه C، مکان مشخص‌شده همان جایی است که کالا "تحویل داده می‌شود"، یعنی نقطه‌ای که ریسک از فروشنده به خریدار منتقل می‌شود.

• در قواعد گروه D، مکان مشخص‌شده،  هم محل تحویل و هم مقصد نهایی کالا است و فروشنده باید حمل کالا را تا آن نقطه حمل کند.

• در قواعد گروه C، مکان مشخص‌شده مقصدی است که،  فروشنده باید حمل‌ونقل کالا را تا آنجا حمل و هزینه‌های مربوط را پرداخت کند. با این حال، این مکان همان نقطه تحویل کالا یا انتقال ریسک نیست.

• برای مثال: اگر در یک قرارداد FOB بندر بارگیری مشخص نشود، هر دو طرف دچار ابهام خواهند شد که خریدار باید کالا را در کدام بندر برای حمل به فروشنده تحویل دهد و فروشنده در کجا باید کالا را روی کشتی قرار داده تا ریسک به خریدار منتقل شود.

در قرارداد CPT کرایه حمل پرداخت‌ شده، اگر مقصد به‌طور واضح تعیین نشود، فروشنده و خریدار دچار سردرگمی خواهند شد که فروشنده باید حمل کالا را تا کدام نقطه سازمان‌دهی و هزینه آن را پرداخت کند. بهترین روش برای جلوگیری از این مشکلات این است که در نام‌گذاری بندر، مکان یا نقطه موردنظر در قاعده اینکوترمز انتخابی، نهایت دقت جغرافیایی را به خرج دهید.

دسته‌بندی اینکوترمز 2020

• اینکوترمز 2020 به چهار گروه اصلی D، C، E، F تقسیم می‌شود. این گروه‌بندی بر اساس هزینه‌ها، ریسک، مسوولیت‌های مربوط به تشریفات گمرکی و مسائل مرتبط با واردات و صادرات انجام شده است.

 

گروه C

• فروشنده، قرارداد حمل‌ونقل را با شرکت حمل‌ونقل منعقد کرده و هزینه آن را پرداخت می‌کند. • فروشنده، مسوول انجام تشریفات گمرکی صادرات است. • ریسک، در لحظه تحویل کالا به شرکت حمل‌ونقل به خریدار منتقل می‌شود. • فروشنده، قرارداد حمل‌ونقل را با شرکت حمل‌ونقل منعقد کرده و هزینه آن را پرداخت می‌کند. • ریسک، به محض تحویل کالا به شرکت حمل‌ونقل،  به خریدار منتقل می‌شود. • هزینه‌ها و ریسک‌های پس از بارگیری کالا، مانند حمل‌ونقل و رویدادهای احتمالی، بر عهده خریدار است.

قواعد اینکوترمز در گروه C

•  CFR (Cost and Freight): هزینه حمل و قیمت کالا تا بندر مقصد.

•  CIF

(Cost, Insurance, and Freight): هزینه حمل، بیمه و قیمت کالا تا بندر مقصد.

• CPT (Carriage Paid To): پرداخت کرایه حمل،  در مقصد تعیین‌شده.

• CIP (Carriage and Insurance Paid To):  هزینه حمل و بیمه پرداخت ‌شده در مقصد تعیین‌شده.

 

گروه D

• فروشنده موظف است، کالا را در یک مکان مشخص یا بندر مقصد تحویل دهد. • فروشنده،  مسوول سازماندهی حمل کالا تا مقصد نهایی است.

قواعد اینکوترمز در گروه D

(DAP  Delivery at Place) تحویل کالا در مکان تعیین شده روی وسیله حمل به خریدار  قبل از تخلیه کالا .

DPD (Delivered place Unloaded) تحویل کالا در مقصد تعیین شده یا مکان تعیین شده به خریدار  بعد از تخلیه کالا

DDP (Delivered Duty Paid) تحویل کالا در درب انبارخریدار یا وارد کننده روی وسیله حمل بعد از پرداخت حقوق وعوارض گمرکی و ترخیص.

 

گروه E تحویل در مبدا

• فروشنده، تنها کالا را در محل مشخصی در اختیار خریدار قرار می‌دهد. • فروشنده، مسوول انجام تشریفات گمرکی صادرات و هزینه‌های حمل‌ونقل نیست. • فروشنده، هیچ ریسکی را پس از تحویل کالا بر عهده ندارد.

تنها قاعده اینکوترمز در گروه E

EXW (Ex Works) تحویل کالا درب کارخانه یا انبار فروشنده، بدون هیچ تعهدی برای حمل.

 

گروه F

• فروشنده، مسوول انجام تشریفات گمرکی صادرات است. • فروشنده، هزینه‌های حمل‌ونقل و بیمه را پرداخت نمی‌کند.

قواعد اینکوترمز در گروه F

FCA (Free Carrier) تحویل کالا در محل معین در کشورمبدا.

FAS (Free Alongside Ship) تحویل کالا در کنار کشتی در بندر مبدا.

FOB (Free on Board) تحویل کالا روی عرشه کشتی، در بندر مبدا.

اینکوترمز 2020 با ارائه این گروه‌بندی و تغییرات جدید، به تسهیل و استانداردسازی تجارت بین‌المللی کمک می‌کند.

EXW تحویل درب کارخانه (ذکر محل تحویل)

• قاعده EXW (Ex Works)  به این معنی است که فروشنده زمانی که کالا را در محل مشخص‌شده (مانند کارخانه یا انبار) در اختیار خریدار قرار دهد.

• محل مشخص‌شده می‌تواند متعلق به فروشنده باشد یا نباشد.

در این روش:

• فروشنده موظف به بارگیری کالا روی وسیله نقلیه حمل‌کننده نیست.

• فروشنده مسوول انجام تشریفات گمرکی صادراتی کالا نیست (در صورت لزوم).

• این قاعده برای هر نوع روش حمل‌ونقل  (یا ترکیبی از چند روش حمل)  قابل استفاده است.

نکات مهم در استفاده از قاعده EXW

• انتخاب دقیق محل تحویل: طرفین باید محل تحویل را به‌طور دقیق مشخص کنند، زیرا تعیین دقیق این محل باعث شفاف‌سازی زمان تحویل و انتقال ریسک از فروشنده به خریدار می‌شود. اگر محل تحویل مشخص نشود، فروشنده می‌تواند محلی را انتخاب کند که به نفع خودش باشد، که ممکن است باعث افزایش ریسک برای خریدار شود.

• EXW کمترین تعهدات را بر فروشنده تحمیل می‌کند: دراین قاعده، فروشنده حداقل وظایف را دارد و بیشترین مسوولیت‌ها بر عهده خریدار است. خریدار باید تمامی هزینه‌های حمل، بیمه، و تشریفات گمرکی (صادرات و واردات) را بر عهده بگیرد.

انتقال ریسک درEXW 

 ریسک از لحظه‌ای که کالا در اختیار خریدار قرار می‌گیرد، منتقل می‌شود. اگر فروشنده کالا را بارگیری کند، اما در حین بارگیری آسیب ببیند، مشخص نیست که ریسک بر عهده چه کسی است. توصیه می‌شود که طرفین از قبل توافق کنند که چه کسی مسوول هرگونه خسارت در هنگام بارگیری است.

• محدودیت‌ها EXW برای خریدار: در بسیاری از موارد، فروشنده تجهیزات لازم برای بارگیری را در اختیار دارد و اجازه ورود پرسنل خریدار به محل را نمی‌دهد. در چنین شرایطی، اگر خریدار بخواهد ریسک بارگیری را برعهده فروشنده بگذارد، بهتر است از روش (FCA) استفاده کند، زیرا در این روش تحویل در محل فروشنده انجام شود، فروشنده موظف به بارگیری کالا روی وسیله نقلیه است.

• قاعده (EXW) برای خریدار ریسک بالایی دارد و معمولاً برای فروش‌های داخلی مناسب‌تر است تا صادرات. برای معاملات بین‌المللی، خریدار بهتر است گزینه‌هایی مانند FCA را در نظر بگیرد.

تعهدات فروشنده و خریدار در قاعده EXW

تعهدات فروشنده

• عدم مسوولیت در ترخیص صادراتی: فروشنده هیچ تعهدی، برای انجام تشریفات گمرکی صادرات یا ترخیص کالا در کشورهای ثالث ندارد.

• اگر خریدار قصد صادرات کالا را دارد و ممکن است در دریافت مجوز صادرات با مشکل مواجه شود، بهتر است از روش FCA استفاده کند، زیرا در این روش، هزینه و مسوولیت ترخیص صادراتی بر عهده فروشنده است.

• هزینه‌هایی که فروشنده متقبل می‌شود: بررسی کیفیت، اندازه‌گیری، وزن‌کشی، و شمارش کالا، هزینه‌های مربوط به خسارت کالا قبل از تحویل، بسته‌بندی و برچسب‌گذاری (مگر اینکه نوع حمل‌ونقل انتخاب‌ شده نیازی به آن نداشته باشد).  

سایر مسوولیت‌های فروشنده

• تحویل کالا در محل تعیین‌شده توسط خریدار و در تاریخ یا بازه زمانی توافق ‌شده.

• ارائه کالا همراه با فاکتور تجاری و سایر مدارک توافق‌شده در قرارداد (به‌صورت فیزیکی یا الکترونیکی).

• درخواست خریدار را برای کمک در اخذ مجوزهای صادراتی با هزینه و ریسک خریدار انجام می‌دهد.

• اطلاع‌رسانی به خریدار درباره زمان در اختیار گذاشتن کالا.

• کمک به خریدار در دریافت اسناد مورد نیاز برای تکمیل تشریفات صادرات، واردات، یا ترانزیت.

• ارائه اطلاعات لازم به خریدار، برای دریافت بیمه (در صورت درخواست و هزینه خریدار).

تعهدات خریدار

• هزینه‌هایی که خریدار متحمل می‌شود: همه هزینه‌های مربوط به تشریفات گمرکی صادرات، واردات، و ترانزیت.

• تمامی هزینه‌های مرتبط با کالا از لحظه تحویل توسط فروشنده، عوارض گمرکی، مالیات‌ها، و سایر هزینه‌های مرتبط، هزینه‌های اضافی ناشی از عدم دریافت به ‌موقع کالا، بازپرداخت هزینه‌های فروشنده در قبال ارائه اسناد و کمک به تشریفات صادرات، واردات یا ترانزیت.

مسوولیت‌های اصلی خریدار

• بر عهده گرفتن تمامی مسوولیت‌های مربوط به حمل، بیمه، و ترخیص کالا.

• تحویل گرفتن کالا در محل مشخص‌شده و سازماندهی حمل‌ونقل آن.

• پرداخت تمامی هزینه‌های مربوط به حمل‌ونقل از محل فروشنده تا مقصد نهایی.

نتیجه‌گیری

قاعده EXW بیشترین مسوولیت را به خریدار تحمیل می‌کند.

اگر خریدار، تجربه کافی در انجام تشریفات گمرکی و سازماندهی حمل‌ونقل بین‌المللی نداشته باشد، بهتر است از روشی مانند FCA استفاده کند.

فروشنده در این قاعده کمترین تعهد را دارد و فقط کالا را در اختیار خریدار قرار می‌دهد، بدون مسوولیت برای حمل یا ترخیص.

 

منتشر کننده: WWW. ICCWBO.ORG 

مترجم: پویان همتی