قرارداد خرید براساس اسناد مناقصه و پیش فاکتور
مناقصه فرآیندی برای خرید خدمات توسط یک شخص حقوقی از یک شخص حقیقی یا حقوقی صلاحیت دار با لحاظ کمترین یا مناسب ترین قیمت می باشد. این قرارداد معمولا میان کارفرمایان و پیمانکاران منعقد می شود.
در قرارداد های خرید خدمات که مبتنی بر اسناد مناقصه و پیش فاکتور است اصولا کارفرمایان با برگزاری یک مناقصه و تنظیم اسناد مناقصه به بیان نیازهای خدماتی خود و قصد خود در انعقاد قرارداد، اقدام به خرید خدمات خود از شرکت های پیمانکاری دارای صلاحیت و توان فنی و اجرایی و مالی لازم هستند به طوری که در این فرآیند تا انعقاد قرارداد و انجام کار موضوع مناقصه ضمن رفع نیاز های کارفرمایان و انجام کار موضوع مناقصه، پیمانکاران نیز حق الزحمه و سود خود را دریافت می نمایند. خرید خدمات بر اساس مناقصه و پیش فاکتور تشریفات مخصوص خود را دارد که اصولا در آئینامه های معاملاتی و داخلی شرکت ها این موضوع پیش بینی شده است و با رعایت نصاب معاملات تعیین شده در مقررات داخلی شرکت ها خرید بر اساس مناقصه و یا پیش فاکتور مد نظر قرار خواهد گرفت.
قرارداد های خریدی که مبتنی بر اسناد مناقصه است قاعدتا دارای شروط مندرج در اسناد مناقصه می باشد به طوری که این شروط در واقع بر پیمانکاران تحمیل می شود و در خرید های مبتنی بر پیش فاکتور یکی از موارد مهم مهلت قیمت ها و مبالغ مندرج در پیش فاکتور است.
براساس میزان و مبلغ برآوردی مندرج در اسناد و مصوبات پیش مناقصه ای همچون صورتجلسات کمیسیون فنی و بازرگانی، روش خرید خدمات و یا محصولات و کالاها و صلاحیت مرجع تشخیص صرفه و صلاح و تأئید معامله مشخص و یا روش مناقصه از طریق مناقصه عمومی یا محدود و یا با اخذ پیش فاکتور معین می شود؛ به عبارت دیگر چنانچه مبلغ برآوردی خرید کالا و یا خدمات در حدود معاملات کوچک باشد این موارد می تواند با پیش فاکتور انجام و منتهی به انعقاد قرارداد شود و چنانچه مبلغ برآوری خرید خدمات یا کالاها در حد معاملات متوسط و کلان باشد از طریق مناقصه عمومی یا محدود و به ترتیب با تشخیص و پیشنهاد مدیرعامل شرکت و کمیسیون معاملات صورت گیرد و در واقع دو مورد اخیر در صلاحیت مدیرعامل و یا کمیسیون معاملات برای پیشنهاد انجام معامله به هیئت مدیره شرکت می باشد.
همانگونه که بیان شد مناقصه در واقع فرآیندی برای شروع قرارداد و معامله است و در مناقصات ما با مناقصه گزار و مناقصه گر مواجه هستیم و اساسا در قراردادهای که مبتنی بر اسناد مناقصه و پیش فاکتور است مناقصه گر یعنی برگزار کننده مناقصه یک شخصیت حقوقی است و مناقصه گر یعنی شخص حقیقی و یا حقوقی که در مناقصه شرکت می کند و در واقع یک شخص واجد صلاحیت و امکان لازم برای شرکت در مناقصه و نهایتا انعقاد قرارداد است. مناقصات در کشور ما برگرفته از قانون برگزاری مناقصات مصوب 1383 و آئین نامه های معاملاتی داخلی اشخاص حقوقی حقوق خصوصی می باشد و به منظور تعیین روش و مراحل برگزاری مناقصه در معاملاتی که به روش مناقصه می باشد؛ کاربرد دارد.
قراردادهایی که مبتنی بر اسناد مناقصه و پیش فاکتور است لزوما ویژگی خاصی نسبت به سایر قرارداد های خرید ندارد و صرفا در مورد روش خرید دارای تفاوت هایی نسبت به سایر قرارداد های خرید است. البته ذکر این نکته نیز خالی از لطف نیست که در اصل مناقصه نوعی دعوت به انعقاد قرارداد و معامله است و خود مناقصه، معامله و قرارداد محسوب نمی شود.
در مواردی نیز جایگزین برگزاری مناقصه بر اساس مبلغ برآوردی خرید و یا خدماتی که شرکت کارفرما مد نظر دارد با صدور پیش فاکتور که پیرو استعلام قیمت است و ترتیبات و تعداد خاصی در آئین نامه های معاملات بر اساس نصاب معاملات پیش بینی می شود؛ خرید صورت می گیرد و یا در مواردی که خرید کالاها و خدمات به صورت انحصاری از شرکت هایی صورت می گیرد می تواند با پیش فاکتور و یا به صورت مناقصه محدود صورت گیرد.